Nếu đã từng lên với à Giang - một vùng đất phì nhiêu với những loại gạo nếp thơm ngon nổi tiếng thì cơm lam Bắc Mê lại chính là một trong những đặc sản tinh túy được chế bến từ những hạt ngọc của đất trời ấy. Đã từ lâu nay, cơm lam Bắc Mê được xem là món ăn yêu thích của khách thăm quan mỗi khi có dịp ghé thăm cao nguyên đá hùng vĩ này.

Để làm món cơm lam Bắc Mê khá dễ, công đoạn đơn giản và cũng không hề tốn kém. Người dân thường chọn nguyên liệu là loại gạo nếp ngon nhất được trồng trên nương, được đem về ngâm kỹ, vo sạch và rắc thêm chút muối. Ống tre, nứa là những ống được dùng để nấu cơm. Sau khi lấy được những thân tre, trúc, nứa tư trên núi mang về, người ta sẽ chặt bỏ một đầu, đổ gạo nếp vào ống tre rồi đổ nước vào vừa tới lớp gạo trên cùng, sau đó lấy lá chuối, lá dong làm nút và nút chặt lại một đầu.

Sau khi đã hoàn tất những công đoạn trên, cơm lam được đốt trên bếp than hồng, vừa đốt vừa xoay tròn từ từ cho nhiệt tác dụng đều lên xung quanh vỏ ống, cứ như vậy trong khoảng 1 giờ, khi đầu ống tỏa ra hương thơm lừng cũng là lúc cơm đã chín và ngon. Trước khi ăn, người ta dùng dao chẻ bỏ lớp bên ngoài của ống tre (lúc này đã cháy đen), sau đó tước nốt lớp vỏ trắng trong cùng. Khi thưởng thức, cơm lam có mùi vị thơm phức quyện với mùi của lá dong, lá chuối nướng hấp dẫn. Thông thường, những người dân nơi đây thường ăn cơm lam với muối lạc, muối vừng hay cá suối nướng sẽ khiến cho món ăn thơm và bùi hơn.

Cách ăn cơm lam cũng khiến chúng ta thích thú, không ăn cơm trong bát như thường ngày, chúng ta sẽ dùng dao chẻ đôi ống tre, ống nứa. Sau đó dùng tay tách đôi lớp ống bên ngoài để bóc ra phần cơm lam non nỏn bên trong.

Đối với người Hà Giang, cơm lam Bắc Mê là một món ăn quý, không chỉ dành cho các bữa cơm gia đình mà còn là món để thiết đãi khách đến chơi nhà. Vì thế, ăn cơm lam là chúng ta đang nhận lấy tình cảm nồng nàn của người dân nơi này. Dùng cơm lam Bắc Mê, cũng được xem như phần nào khám phá được một vài nét đẹp giản dị trong ẩm thực Hà Giang. Giản dị những là nét đặc trưng đáng chú ý trong văn hóa ẩm thực của vùng đất này, mà nếu không một lần đặt chân đến thăm, có lẽ thực khách khó lòng trải nghiệm hết