Về Hà Giang, ngoài cái hẹn ngắm hoa tam giác mạch, chiêm ngưỡng cao nguyên đá hùng vĩ như tranh vẽ thì khách thăm quan khi tới đây còn được giới thiệu về một loại nấm ngọc cẩu đặc biệt thơm ngon bổ dưỡng mua về làm quà.

Về Hà Giang, ngoài cái hẹn ngắm hoa tam giác mạch, chiêm ngưỡng cao nguyên đá hùng vĩ như tranh vẽ thì khách thăm quan khi tới đây còn được giới thiệu về một loại nấm ngọc cẩu đặc biệt thơm ngon bổ dưỡng mua về làm quà.

Nếu bạn tới Hà Giang tầm tháng 11 trở đi, thể nào Lữ khách cũng bắt gặp cảnh tượng những người dân tộc nơi đây bày bán loại nấm ngọc cẩu khắp các lề đường, quán hàng, chợ phiên…Loại nấm ngọc cẩu thường mọc từ tháng 9, kéo dài đến hết tháng 10, mọc ký sinh trên những rễ cây gỗ lớn chìm dưới lòng đất, trong bóng tối, dưới những lùm cây, bụi rậm và thường được thu hoạch từ khoảng tháng 11 đến trước dịp Tết Nguyên đán.

Đặc biệt, không phải ở đâu cũng có được loại nấm này bởi nấm ngọc cẩu mọc chủ yếu ở vùng Tây Bắc, nơi có độ cao từ 1.500m so với mực nước biển trở lên và có khí hậu mát mẻ. Nấm ngọc cẩu đặc biệt quý khi thu hái tự nhiên ở độ cao trên 2.000m như đỉnh Tây Côn Lĩnh và Hoàng Liên Sơn, nơi quanh năm lạnh giá, mùa đông có tuyết phủ khắp mọi nơi.

Loại nấm này có hình dạng khá đặc biệt, nhìn giống như dạng củ hoặc trái dái mít với nửa dạng cây nửa dạng nấm, to bằng ngón chân cái hoặc cổ tay, mọc thành từng cụm, không có lá dày đặc bao quanh. Nấm có màu hơi đỏ, đỏ tím, nâu, khi già có màu trắng, bên trong ruột giống như ruột quả thanh long, chứa tinh bột.

Nấm ngọc cẩu được bán thường có hai loại, tươi và khô. Nấm tươi được hái mang về và để nguyên bán. Loại khô được chế biến từ nấm tươi. Nấm đem về rửa thật sạch, thái mỏng và sấy thật khô, sau đó cho vào bao bì hoặc để nguyên trên mâm và bán theo kí. Thông thường phải sơ chế gần 5kg loại tươi mới làm ra được 1kg khô, vì vậy nấm khô đắt hơn nấm tươi rất nhiều.

Thú vị hơn cả là những lời quảng cáo về công dụng của loại nấm này mà người dân nào ở đây cũng thuộc lòng và dùng để rao bán chào mời khách thăm quan khi ghé thăm nơi đây.

Thực tế, nấm ngọc cẩu được dân tộc địa phương sử dụng trong các bài thuốc làm bổ máu, bổ thận, kích thích đường tiêu hóa, thông tiểu, chữa nhức mỏi tay chân, đau lưng, di tinh, liệt dương, đặc biệt tốt cho phụ nữ phục hồi sức khỏe sau khi sinh…

Công dụng là thế nhưng loại nấm này thường không được chế biến cùng món ăn hàng ngày bởi mùi hôi đặc trưng ngai ngái làm mất đi mùi vị của món nấu kèm. Người ta chủ yếu lấy nấm ngâm rượu hoặc pha trà để thưởng thức giúp tăng công dụng của nấm và không làm ảnh hưởng những nguyên liệu phụ họa kèm theo.

Hành trình Hà Giang về với mảnh đất địa đầu của Tổ quốc, khách thăm quan sẽ có dịp khám phá những nét đẹp trong phong tục tập quán cũng như đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc nơi đây. Chắc chắn chuyến đi sẽ để lại nhiều dư âm tốt đẹp và thú vị trong lòng Lữ khách khi tới đây.