Tết đối với người Việt là một dịp đặt biệt nhất trong năm, là thời gian tuyệt vời để mọi gia đình sum họp bên mâm cơm thịnh soạn và đoàn tụ mọi người thân trong gia đình, trước là cũng và tưởng nhớ tới tổ tiên, ông bà, sau là hướng về một năm mới với những hi vọng về mọi điều may mắn và an lành.

Tết Nguyên Đán - ngày khởi đầu cho một năm mới là nét văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Vào những ngày đầu xuân chính là thời gian tất cả mọi người quây quần sum họp bên gia đình cùng đón mùa xuân mới. Các món ăn cổ truyền ngày tết không chỉ đa dạng về món mà còn chú trọng về hình thức trình bày với các loại bát đĩa, cao thấp, đầy vơi và màu sắc của món ăn. Với người dân Cao Bằng, mâm cỗ ngày tết cũng giống với các vùng khác trên cả nước nhưng không thể thiếu món bánh chưng, gà luộc, canh miến, lạp sườn hun khói và canh măng,…

Bánh chưng

đâylà món bánh được xem là linh hồn của ngày tết và là loại bánh có lịch sử và ý nghĩa văn hóa lâu đời ở Việt nam. Chính vì vậy, ghé thăm ngôi nhà nào trên đất nước Việt Nam trong những ngày tết đều không thể thiếu cặp bánh chưng xanh mướt được làm từ những nguyên liệu được lựa chọn kĩ càng như gạo nếp ngon, đậu xanh, thịt lợn và lá dong xanh. Bánh được luộc kĩ từ 12 tới 14 tiếng cho chín đều và kĩ. Bánh chưng ngon phải có vị thơm nức và dẻo mềm của gạo nếp ngon, có màu xanh đẹp mắt của lá dong tươi,…

Thịt gà luộc

tổ tiên cha ông chúng ta đều cho rằng gà là loài vật luôn mang tới niềm may mắn và sự khởi đầu thuận lợi nên gà thường là loài vật thường được xuất hiện trong mâm cơm cúng gia tiên. Gà cúng ngày tết thường được lựa chọn từ những con gà tươi ngon, sau khi được làm sạch kĩ càng và luộc chín với vài lát gừng, mấy bong hoa hồi cho thơm thì gà sẽ được vớt ra. Gà luộc chín vừa và đẹp đúng tiêu chuẩn phải có màu vàng ươm, da gà  không bị rách. Gà thường được ăn với muối chanh ớt đã miệng vô cùng.

Lạp sườn hun khói

Đây là một món ăn cực kỳ phổ biến tại Cao Bằng và được chế biến quanh năm. Đôi khi với khách thăm quan, nhắc tới lạp sườn, người ta thường nghĩ ngay tới đây là một đặc sản của mảnh đất vùng cao này. Lạp sườn Cao Bằng cũng có vị gần giống với lạp xưởng của miền xuôi nhưng hơi khác khi lúc ăn người ăn sẽ cảm nhận được mùi khói ám do những thanh lạp sườn này được người cao Bằng treo lên gác bếp một thời gian. Món ăn này trông vậy mà được chế biến khá cầu kì. Lòng lợn được mua về sau đó rửa sạch nhiều lần và bằng nhiều phương pháp khác nhau để tẩy bỏ sạch sẽ mùi khó chịu, sau đó được rửa lần cuối với rượu, phơi khô để sử dụng làm lớp vỏ bên ngoài của lạp sườn. Nhân lạp sườn thường sử dụng thịt lợn băm nguyễn, ướp đầy đủ các loại gia vị, trộn thêm chút rượu để lên men sau đó nhồi vào lòng lợn đã phơi khô. Sau khi hoàn thành các công đoạn trên thì lạp sườn sẽ được mang đi phơi vài nắng sau đó treo lên gác bếp để ăn khói cũng như giúp món ăn này có được hương vị đặc trưng riêng. Lạp sườn khi ăn thường được rán, hấp hoặc nướng sau đó cắt lát để ăn. Đối với người dân Cao Bằng, sau món thịt gà luộc thì lạp sườn là món quan trọng thứ hai không thể thiếu trong mâm cỗ ngày tết.

Miến Dong

Miến thường là món ăn không thể thiếu vắng trên mâm cỗ ngày tết Việt Nam. Và Cao Bằng từ lâu đã được người ta mệnh danh là đất miến bởi miến nơi đây được chế biến và làm thủ công từ bột giong nguyên chất, chất lượng miến nơi đây vượt trội hơn hẳn so với những loại miến được làm từ mảnh đất khác. Có lẽ chính vì vậy mà người dân cao Bằng, bát canh miến nấu với chút thịt gà xé, ít mộc nhĩ, nấm hươngđược xem là một món ăn truyền thống và vô cùng quan trọng trong mâm cơm tết, nó không chỉ mang đậm hương vị quê hương mà còn khiến cho những mâm cơm tết thêm đậm đà, ấm cúng của tình thương.

Bên cạnh những món ăn mặn trong mâm cỗ ngày tết thì người Cao Bằng còn thường làm những món bánh truyền thống để thờ cũng ông bà tổ tiên cũng như mời khách đầu xuân năm mới như bánh khảo hay chè lam,..

Cùng với những món ăn truyền thống, mỗi dịp Tết đến, xuân về, bên cạnh đào mai nở thắm, nhâm nhi bên tách trà thơm ngát không thể thiếu khay mứt với đầy đủ màu sắc như mứt bí thanh mát, vị cay cay của mứt gừng, mứt dừa dẻo ngọt,…. Những sản phẩm này góp phần tạo nên hương vị ngày Tết thêm đậm đà, đầm ấm. Nếu có dịp đến với Chương trình hồ Ba Bể - Thác Bản Giốc đúng dịp đầu xuân năm mới thì bạn đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức những món ăn mang đậm nét truyền thống của đồng bào nơi đây nhé.