Tham gia chương trình ha giang, khách thăm quan sẽ được đắm mình trong sắc tím hồng của loài hoa tam giác mạch; còn những độ xuân về cả miền mang đậm hương sắc của hoa cải vàng; và tháng 9 – 10, cái mùa của riêng những thửa ruộng bậc thang tựa biển vàng giữa đại ngàn... Phần 4 của bài viết, chúng tôi tiếp tục giới thiệu đến các bạn những địa điểm hấp dẫn tại Hà Giang.

1. Bãi Đá Cổ Nấm Dẫn

Bãi đá cổ Nấm Dẫn- là nơi có những đá lớn có khắc các hình ở ven suối Nậm Khoòng, xã Nấm Dẩn, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang, Đông Bắc Việt Nam. Đây là một di tích cấp quốc gia của Việt Nam.

Bãi đá cổ Nấm Dẩn thuộc xã Nấm Dẩn, huyện Xín Mần, Hà Giang nằm chênh vênh trên triền núi cao quanh năm mây phủ, khu di tích đá cổ chạm khắc các hình vẽ có cách đây cả nghìn năm. Khác với di tích đá cổ ở Sa Pa Lào Cai, bãi đá cổ Nấm Dẩn còn được ít người biết đến nhưng về mức độ tập trung của di tích và vẻ đẹp các hình vẽ cùng những điều bí ẩn quanh các phiến đá thì không kém phần hấp dẫn.

Các di tích cự thạch này nằm giữa dãy núi Tây Ðản phía bắc và dãy núi đồi Nấm Dẩn ở phía nam, ngay gần sát với con suối Nậm Khoòng. Nhiều tảng đá trầm tích lớn nằm dọc bờ suối với hình thù đa dạng và độc đáo, có tảng đá như một bàn cờ phẳng, có tảng lại giống tấm phản nằm hay một chiếc ghế ngồi. Mỗi tảng đá đều gắn với những câu chuyện ly kỳ mang dấu ấn tín ngưỡng, thể hiện sự linh nghiệm cầu ứng các đấng thần linh của nhân dân các dân tộc thiểu số trong vùng.

Trên bề mặt và ở các rìa cạnh của tấm đá còn giữ nguyên trạng thái phong hóa tự nhiên. Không có dấu vết gia công nhân tạo mà chỉ có sự sắp đặt lại của các cư dân cổ khi xếp chồng tấm đá này lên trên tảng đá lớn bên dưới bằng ba khối đá nhỏ hơn, kê theo hình tam giác. Sự tác động trong sắp đặt cấu trúc các tảng đá theo chủ đích nhất định đã khiến nó phân biệt hẳn với các tảng đá tự nhiên khác.

Di tích cự thạch Nấm Dẩn là loại hình di tích khảo cổ có niên đại khoảng 2000 năm và rất hiếm có ở Việt Nam. Đó có thể là di tích mộ của thủ lĩnh cộng đồng hoặc là khu đất thiêng, thờ cúng thần linh, tổ tiên và các nhân vật lỗi lạc của cộng đồng dân cư. Ngoài ra, di tích cự thạch Nấm Dẩn còn có khả năng liên quan tục thờ thần đá của các cư dân tiền sử ở đây.

Vượt qua khu di tích cự thạch, đi thêm khoảng gần 500m đường mòn ven theo triền núi, khách thăm quan lên tới khu bãi đá có hình vẽ chạm khắc cổ ở ngay giữa bản người Mông thôn Nấm Dẩn. Dựa vào sự so sánh tạo hình, mô-típ thể hiện với các di tích đồng dạng trong khu vực, các nhà nghiên cứu đã đi tới những kết luận ban đầu khi cho rằng hình vẽ trên đá ở Nấm Dẩn có niên đại khoảng hơn 1000 năm. Nhưng điều bí ẩn là những hình vẽ đó nói lên điều gì thì vẫn là một vấn đề chưa được giải mã. Ðã có nhiều ý kiến cho rằng, các hình vẽ này là sự ghi chép đồ họa, hình họa tương tự như bản đồ về một vấn đề gì đó của khu vực hoặc là những hình vẽ gắn với tín ngưỡng thờ mặt trời...

Tỉnh Hà Giang và huyện Xín Mần đã cho xây dựng tại đây một nhà sàn văn hóa làm nơi đón khách và có kế hoạch bảo và xung quanh di tích bãi đá cổ. Thời gian tới, đang có khá nhiều hãng lữ hành có ý định đưa di tích này vào là điểm đến trọng điểm trong chương trình đi bộ, thăm các bản làng ở Hà Giang.

2. Xín Mần

Từ chợ trâu nổi tiếng Bắc Hà phải đi thêm 45 km, vượt qua con dốc Lùng Cải dựng đứng, qua đỉnh đèo Gió, thả mình xuống thung lũng Nàn Ma đẹp như bức tranh thủy mặc mới đến được thị trấn Cốc Pài. Từ đó, chạy thêm 25km đường núi khúc khuỷu nữa mới tới được cửa khẩu Xín Mần – nơi xa xôi nhất của Hà Giang.

Thung lũng Nàn Ma

Những điểm đến của chúng tôi không còn xa lạ đối với dân thích “xê dịch”, nhưng chặng đường lần này lại là một khám phá mới, đó là con đường Lùng Cải vốn quanh năm mây mù bao phủ ít kẻ lai vãng.

Vốn dĩ có hai đường dẫn tới Cốc Pài từ Bắc Hà, một đường xưa kia quanh năm lầy lội nay đã được tu sửa dài chừng 25km có ô tô liên huyện chạy bon bon mang tên Nàn Ma, con đường còn lại chỉ là đường cấp phối liên bản rêu phủ quanh năm trơn trượt cứ lên mãi lên mãi chẳng biết đâu là đỉnh mang tên Lùng Cải.

Có thể hình dung chặng đường chúng tôi đi theo đúng hình chữ A, Bắc Hà là chân rồi từ đó đi đoạn gạch nối (Nàn Ma) để sang Cốc Pài là con đường quen thuộc còn chúng tôi thì leo lên đỉnh chữ A ấy rồi mới đổ dốc xuống đầu bên kia.

Từ lối rẽ Nàn Ma – Lùng Cải, đường bắt đầu trắc trở với dốc dựng đứng. Khi rời chợ Bắc Hà trời vẫn còn đương nắng đẹp mà chỉ vừa mới đi được một đoạn thôi, mây mù phủ mỗi lúc một dày.

Khí hậu tuyệt vời, nơi đây có thể ví như Sa Pa thứ 2

Càng lên cao khí trời càng lạnh, và điều chúng tôi lo ngại nhất cũng đã xảy ra. Thực ra cũng không hẳn là mưa mà chỉ là “quá mù ra mưa” nhưng chỉ bấy nhiêu thôi cũng khiến xe phải oằn mình trước những con dốc, có đôi chỗ phải xuống đẩy xe. Lấp ló trong màn sương bàng bạc là những ngôi nhà của người Mông, người Nùng những vạt váy đầy màu sắc tựa những cánh bướm rực rỡ phần nào trấn an tinh thần vốn đang hoang mang của chúng tôi.

Vì đương là mùa bắp nên thi thoảng có bóng dáng mấy chiếc Win chạy qua chở sau lưng từng tải ngô vàng đầy ắp. Một anh người Nùng chúng tôi gặp dọc đường trấn an “chớp mắt là tới thôi mà” ,vậy mà sao cái chớp mắt ấy kéo dài tựa như vô tận.

Đoạn đường chỉ 45km nhưng chúng tôi đã phải mất tới 4 giờ đồng hồ để vượt qua.

Từ Cốc Pài, đoạn đường đi chợ biên giới (cửa khẩu Xín Mần) 25km tuy có cao, có dốc nhưng cũng không còn khó khăn như trước nữa. Đường trải nhựa đã dẫn tới tận cửa khẩu. Con đường hùng vĩ, quanh co vắt qua các triền núi tựa như dải lụa dẫn lên trời với những khúc cua và độ cao tăng nhanh đến chóng mặt.

Dưới thung lũng con sông Chảy óng ánh và hư ảo trong cái nắng vàng như mật, giăng mắc giữa màu xanh của núi rừng. Ở độ cao 1.654m, khí hậu nơi đây quanh năm mát mẻ, nằm trong một thung lũng đẹp mê hồn. Các anh bộ đội biên phòng bảo, nếu khéo dễ chừng có thể biến nơi đây thành một Sapa nữa ấy chứ.

Xín Mần tuyệt đẹp mùa hoa Tam giác mạch

Trong ánh nắng vàng dìu dịu của ngày hè, chúng tôi thả mình vào bầu không khí se lạnh miền biên viễn, ôn lại chặng đường đã qua ngay dưới cột mốc và bức tường thành phân định mốc giới giữa Việt Nam – Trung Hoa từ những năm 1940 được dựng nên nơi đây. Lòng siết bao tự hào về những người lính quân hàm xanh đang ngày đêm canh giữ chủ quyền đất nước.

3. Hang Thủng

Hang thủng là một hang động mới với hệ thống nhũ đá, thạch thủy tự nhiên nhiều màu sắc hấp dẫn nằm trên địa bàn xã Bạch Ngọc, huyện Vị Xuyên. Hang động này hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn Lữ khách ưa mạo hiểm bởi hệ thống các ngóc ngách vô cùng hiểm trở, với những thác nước, ao, hồ trong lòng hang...

Hang Thủng chẳng biết được phát hiện từ bao giờ và tại sao lại có cái tên lạ như vậy. Chỉ biết trên lưng chừng dãy núi đá chạy dọc theo xã có một lỗ thủng nên gọi là hang Thủng. Trong hang có rất nhiều ngóc ngách tối um, với những thạch nhũ, thạch thủy tuyệt đẹp; những đụn nước đùn lên từ dưới các khe đá, nước rỉ ra từ những vách đá bên trên; những dòng thác đổ từ độ cao hàng chục mét xuống lòng hang... Ngay từ cửa hang là một động lớn khá rộng rãi, vòm núi cao cùng những thạch nhũ đẹp huyền ảo do vẫn còn ánh sáng tự nhiên le lói hắt vào. Càng vào sâu trong, nhiều đoạn phải bò trườn qua các khe đá sẽ bắt gặp những vũng nước, giếng trời luôn được bổ sung những giọt nước trong vắt, mát lạnh theo các thạch nhũ từ vách hang nhỏ xuống. Điều đặc biệt, là điểm nhấn của hang Thủng chính lá dòng thác nhũ có độ cao khoảng hơn 20m đổ xuống đáy hang rất lung linh, huyền ảo khi có ánh sáng chiếu vào. Đi sâu hơn vào trong hang, các loại thạch nhũ, vũng nước, thác nước rất nhiều và đây chính là sự điểm nhấn mê hoặc của hang Thủng còn đối với những khách thăm quan thích chương trình khám phá, mạo hiểm…

Sức hút đầy mê hoặc của hang Thủng mang giá trị địa lý, kiến tạo, địa chất. Đây chính là sức hút từ những gì hoang sơ, nguyên vẹn mà tạo hóa đã ưu ái ban tặng cho mảnh đất này. Đồng thời, nếu kết hợp giữa di tích khảo cổ Quốc gia di tích khảo cổ Chùa Nậm Dầu, xã Ngọc Linh với hệ thống hang Thủng, xã Bạch Ngọc (Vị Xuyên) thì đây sẽ là điểm đến lý tưởng cho những Lữ khách ưa hành trình mạo hiểm, trải nghiệm sinh thái và văn hóa tâm linh.

4. Huyện Bắc Mê

Bắc Mê là huyện vùng sâu của tỉnh Hà Giang, nơi được thiên nhiên ban tặng cho nguồn tài nguyên quý giá, giàu tiềm năng để trở thành vùng chương trình sinh thái cực kỳ hấp dẫn. Trong những năm gần đây, Bắc Mê đã tích cực khai thác thế mạnh về hành trình, thu hút hàng nghìn khách thăm quan tham quan trải nghiệm mỗi năm và trở thành một trong những địa bàn chương trình trọng điểm của tỉnh.

Đến với Bắc Mê, Lữ khách không những được khám phá, tìm hiểu thắng cảnh, di tích lịch sử - văn hóa - khảo cổ, hệ thống hang động phong phú mà còn được hòa mình vào cuộc sống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc nơi đây.

Nằm cách thành Phố Hà Giang 56 km về phía Đông, phía Bắc giáp huyện Yên Minh, phía Nam giáp huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang, phía Đông giáp huyện Bảo Lâm tỉnh Cao Bằng, phía Tây giáp huyện Vị Xuyên và thành phố Hà Giang, Bắc Mê được chia thành 2 tiểu vùng sinh thái rõ rệt: Vùng núi cao gồm các xã Phiêng Luông, Đườngm, Đường Hồng, Phú Nam, Yên Cường, Giáp Trung và một số thôn của xã Yên Phong, Yên Phú và Minh Sơn có độ cao trung bình so với mực nước biển từ 800 đến 1.400m, lượng mưa trung bình hàng năm trên 1.600 mm. Vùng núi thấp gồm các xã còn lại có độ cao trung bình từ 100 đến 500m so với mực nước biển. Với tính chất như vậy nên đã tạo ra các tiểu vùng khí hậu khác nhau. Toàn huyện có 12 xã, thị trấn với 9.299 hộ, 46.879 nhân khẩu. Có 13 dân tộc cùng sinh sống, trong đó 37,86% là dân tộc Dao, 22,34% là dân tộc Tày, 22,21% là người Mông, còn lại là các dân tộc khác. Sự đa dạng của dân tộc cùng với nhiều giá trị văn hóa mang bản sắc riêng, kết hợp sự giao lưu, đã góp phần tạo ra nhiều sản phẩm hành trình văn hóa đầy cuốn hút nơi đây.

Với rất nhiều lợi thế về sinh thái tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và văn hoá, phong tục tập quán truyền thống để phát triển tốt các loại hình trải nghiệm, huyện Bắc Mê đã tập trung vào một số loại hình đặc trưng như: chương trình cộng đồng; hành trình sinh thái; trải nghiệm sinh thái - cộng đồng, chương trình lòng hồ... Các loại hình này bước đầu đã phát huy hiệu quả thu hút được khách tham quan, hành trình. Nhận rõ những tiềm năng to lớn được thiên nhiên ban tặng, huyện Bắc Mê đã xây dựng Nghị quyết chuyên đề về Phát triển Lữ Hành giai đoạn 2005 – 2010. Theo ông Vi Hữu Cầu, Bí thư Huyện ủy cho biết: Sau 5 năm triển khai đề án quy hoạch Phát triển Lữ Hành , đến nay hoạt động trải nghiệm huyện nhà đã đạt được một số kết quả khả quan, có tính định hướng cho Phát triển Lữ Hành trong những năm tiếp theo. Huyện đã tiến hành quy hoạch các điểm thăm quan như: điểm khám phá trung tâm huyện, điểm trải nghiệm cụm lịch sử văn hoá khảo cổ Yên Cường, điểm thăm quan sinh thái đa dạng sinh học Phiêng Luông, điểm khám phá tại các làng văn hoá chương trình cộng đồng Bản Lạn (Yên Phú), Bản Nghè (Yên Cường), Tắn Khâu (Phú Nam), Thôn Phiêng Đáy (Phiêng Luông). Xây dựng các tua tuyến hành trình và các điểm dừng chân để liên kết giữa các tuyến, các điểm trải nghiệm trong và ngoài huyện, cụ thể đã xây dựng tuyến thành phố Hà Giang - Bắc Mê theo trục đường Quốc lộ 34 kết nối với các tuyến trải nghiệm của tỉnh Cao Bằng và các huyện vùng cao phía Bắc của tỉnh; tuyến Bắc Mê - Nà Hang - Ba Bể (bằng đường thuỷ). Ngoài ra, huyện còn chủ trương lập thêm một số tuyến nội huyện đường bộ và đường thuỷ kết hợp như: Tuyến Bắc Mê - Phiêng Luông - Thượng Tân; tuyến Minh Ngọc - Thượng Tân - Lạc Nông - Bắc Mê. Huyện đã hoàn thành việc xây dựng Bến thuyền Yên Phú, Bến thuyền Thượng Tân. Đầu tư mua sắm 1 tàu chương trình 30 chỗ, 1 nhà nổi, 1nhà sàn phục vụ công tác Phát triển Lữ Hành . Đầu tư, hỗ trợ xây dựng 3 làng văn hoá hành trình cộng đồng. Trong đó hỗ trợ làng văn hoá trải nghiệm cộng đồng Bản Lạn (Yên Phú) xây dựng đường bê tông nội thôn, làm các công trình vệ sinh, di rời chuồng trại gia súc ra xa nhà... Cùng với việc quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng là việc bảo tồn, phát triển vốn văn hoá phi vật thể làn điệu Then, Lượn, Cọi, lễ hội Nàng Hai của dân tộc Tày... Đặc biệt, các ngành nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, dệt mành cọ, nấu rượu, rèn... đang phát triển mạnh mẽ tại các xã: Yên Cường, Phú Nam, Yên Định, Giáp Trung. Các mặt hàng lưu niệm đa dạng về chủng loại, màu sắc, mẫu mã đã trở thành món quà không thể thiếu của mỗi khách thăm quan khi đến với Bắc Mê. Nhờ vậy, trong 5 năm Phát triển Lữ Hành , số lượng khách tham quan, chương trình trên địa bàn huyện tăng mỗi năm. Trong năm 2010, số lượng khách tham quan, hành trình trên địa bàn huyện đạt trên 1000 lượt người, tổng doanh thu trải nghiệm đạt hơn 500 triệu đồng.

Mặc dù Bắc Mê có những tiềm năng, thế mạnh về Phát triển Lữ Hành nhưng hiện nay vẫn chưa được khai thác triệt để, chưa thực sự thu hút lữ khách và tạo ra doanh thu lớn cho huyện. Cơ sở hạ tầng cho hoạt động chương trình dịch vụ, các cơ sở kinh doanh lưu trú, nhà hàng trên địa bàn chưa đáp ứng cho Phát triển Lữ Hành . Ngoài các điểm, cụm, khu di tích lịch sử đã được quy hoạch, những nơi được thiên nhiên ban tặng tiềm năng về hành trình sinh thái chưa có sự đầu tư, tác động tích cực để Phát triển Lữ Hành .

Chiến lược Phát triển Lữ Hành trong thời gian tới, huyện đang tập trung chỉ đạo các cấp, ngành từng bước xây dựng bộ máy quản lý về trải nghiệm. Huyện cũng sẽ tranh thủ mọi nguồn vốn đầu tư nâng cấp tuyến đường Quốc lộ 34 đến các điểm thăm quan. Đồng thời, sẽ có cơ chế chính sách tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng để thu hút, mời gọi các nhà đầu tư tích cực khai thác thế mạnh, tiềm năng; liên kết với các huyện, tỉnh lân cận xây dựng các Trải nghiệm ; sản xuất các sản phẩm chương trình đặc trưng, mở rộng quảng bá các di tích, khu nghỉ dưỡng sinh thái, các ngành nghề truyền thống, hoạt động văn hóa dân gian, khôi phục lễ hội truyền thống... Với những hướng đi ấy, huyện Bắc Mê đã và đang từng bước đánh thức tiềm năng, đưa hành trình dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong cơ cấu kinh tế, hình thành các trung tâm trải nghiệm với các loại hình đa dạng, để thực sự là điểm đến lý tưởng cho Lữ khách khi về với Bắc Mê.